Phương pháp nghiên cứu: Tiến cứu mô tả hàng loạt ca với toàn bộ 1.600 bệnh nhân được phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh tại Bệnh viện Thống Nhất trong thời gian 20 năm từ 2004 - 2024. Các đặc điểm về tuổi, giới tính, mức độ hẹp động mạch cảnh, tiền sử đột quỵ được ghi nhận qua hồ sơ bệnh án. Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh được thực hiện dưới gây mê. Tiến hành bóc lớp trong động mạch cảnh qua đường mở dọc động mạch và phục hồi động mạch cảnh có miếng vá PTFE hoặc bóc lớp trong động mạch cảnh kiểu lộn ngược. Ghi nhận thời gian kẹp động mạch cảnh. Đánh giá tỉ lệ biến chứng, tử vong và đột quỵ não trong phẫu thuật, sau mổ 1 tháng, 1 năm, 5 năm, tỉ lệ hẹp tái phát động mạch cảnh sau phẫu thuật 1 năm và 5 năm. Kết quả: Tuổi trung bình là 72,5 (45 - 92), nam chiếm ưu thế với tỉ lệ nam:nữ là 2,4:1. Bệnh nhân hẹp động mạch cảnh không có triệu chứng chiếm 31,8% (508 trường hợp). Bệnh nhân có triệu chứng chiếm 68,2% với 1.092 trường hợp, trong đó 682 trường hợp (42,6 %) có đột quỵ não trước phẫu thuật và 410 bệnh nhân (25,6%) có biểu hiện cơn thiếu máu não thoáng qua. Hẹp cả 2 động mạch cảnh có ý nghĩa được phẫu thuật được ghi nhận ở 240 trường hợp chiếm tỉ lệ 15,0%. Bóc lớp trong kiểu lộn vỏ động mạch được thực hiện cho 435 trường hợp (27,2%); bóc lớp trong động mạch theo phương pháp kinh điển áp dụng cho 1.161 trường hợp (72,6%); phục hồi động mạch cảnh với miếng vá áp dụng cho 1.155 trường hợp (99,5%), khâu trực tiếp cho 6 trường hợp (0,5%); cắt đoạn động mạch cảnh thay bằng ống mạch máu nhân tạo cho 4 trường hợp (0,25%). Thời gian kẹp động mạch cảnh trung bình là 23,9 phút. Có 5 bệnh nhân tử vong trong 1 tháng sau mổ chiếm tỉ lệ 0,3%; đột quỵ não trong mổ ở 8 trường hợp (0,5%), có 10 trường hợp (0,6%) đột quỵ trong thời gian 1 tháng sau phẫu thuật. Theo dõi sau phẫu thuật từ 1 tháng - 5 năm cho thấy tử vong sau 1 năm, 5 năm là 0,3% và 1,4%; đột quỵ não sau 1 năm và 5 năm là 0,1% và 0,9%; hẹp tái phát trên 50% tại thời điểm 1 năm và 5 năm sau phẫu thuật là 0,2 và 1,5%. Kết luận: Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh là phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn cho hẹp động mạch cảnh ngoài sọ, tỉ lệ đột quỵ và tử vong sau phẫu thuật thấp. Tỉ lệ tử vong, đột quỵ và tái hẹp sau 1 năm và 5 năm rất thấp.